کمبود کلسیم در گیاهان به ندرت اتفاق می‌افتد و اغلب احتمالاً در خاکهای شنی در طول خشکسالی بروز میکند. علائم این کمبود در مرحله اول در بافت‌هایی که رشد سریعی دارند مانند برگ‌ها و ساقه‌های جوان خود را نشان می‌دهد. ساقه‌های جوان توسعه ضعیفی پیدا می‌کنند و با گذشت زمان تعداد آن‌ها نیز کمتر میشود. در ابتدا، برگهای تازه یا میانی به‌طور تصادفی دچار لکه‌های کلروز در اعضای خود می‌شوند. اگر این حالت اصلاح نشود، این برگ‌ها به‌سمت بالا یا پایین پیچ می‌خورند و لبه‌های آن‌ها به‌تدریج دچار نکروز و سوختگی می‌گردد. برگهای بالغ و پیرتر معمولاً دچار آسیب نمی‌شوند. سیستم ریشه ضعیف میشود و گیاه تمایل به خم‌شدن و بازشدن اعضای خود دارد. با پیشرفت کمبود، گل‌ها از بین می‌روند و بخش‌های در حال رشد برگهای جوان به‌نظر سوخته می‌آیند و به‌راحتی از بین می‌روند. میوه‌ها کوچک‌تر شده و بی‌طعم هستند. در مورد گیاهانی مثل خیار، فلفل و گوجه‌فرنگی، در انتهای محل شکوفه‌دهی، گیاه دچار پوسیدگی میشود. نرخ جوانه‌زنی بذرها نیز کاهش می‌یابد.
عواملی که موجب کمبود کلسیم می‌شوند
معمولاً علائم کمبود این عنصر به قابلیت دسترسی گیاه به این ماده مرتبط بوده و کمتر به ذخایر خاک مربوط است. کلسیم در داخل گیاه حرکت نمی‌کند و جذب آن به‌شدت وابسته به جذب و انتقال آب در گیاه است. این موضوع نشان می‌دهد که چرا برگهای جوان در اولین ردیف آسیب در مقابل کمبود کلسیم هستند. خاکهای سنگین و خاک‌هایی که قبلاً در آن‌ها آبیاری صورت گرفته‌است کلسیم را به‌خوبی در خود حل می‌کنند و در اختیار گیاه قرارمی‌دهند. با این حال، خاکهای شنی، به‌علت ظرفیت نگهداری اندک آب، در معرض خشکی بوده و جذب این ماده را محدود می‌کنند. اگر فاصله بین دو آبیاری زیاد باشد و به خاک اجازه خشک‌شدن بیش از حد بدهید، علائم کمبود کلسیم بیشتر بروز می‌کنند. خاک‌هایی که pH کمی دارند، شوری بالا دارند یا خاک‌هایی که از آمونیوم غنی هستند، مشکل‌زا می‌شوند. رطوبت بالای هوا یا غرقابی‌شدن خاک میتوانند سرعت انتقال آب به بافت‌های مختلف را کاهش داده و بنابراین جذب کلسیم کمتر میشود. معمولاً، محدوده بهینه pH خاک برای جذب بیشتر کلسیم بین ۷ تا ۸٫۵ است.
نقش کلسیم در گیاه
- در فرآیندهای متابولیکی جذب سایر مواد مغذی شرکت می کند.
- ساختار دیواره سلولی را تقویت کنید – یک قسمت اساسی دیواره سلولی گیاه است. این ترکیبات پکتات کلسیم را تشکیل می دهد که به دیواره های سلولی ثبات میبخشد و سلول ها را به هم وصل می کند. عدم کافی Ca در گیاهان منجر به شکسته شدن دیواره های سلولی و غشاها ، حساسیت به انواع بیماری ها و مشکلات پس از برداشت به ویژه در محصولات تازه مانند سیب و کرفس می شود.
- در فرآیندهای آنزیمی و هورمونی شرکت میکند.
- به محافظت از گیاه در برابر تنش گرما کمک می کند – عملکرد روزنه را بهبود می بخشد
- به محافظت از گیاه در برابر بیماری ها کمک میکند – تعداد زیادی قارچ و باکتری هست که باعث آسیب به دیواره سلولی گیاه میشود. دیواره های سلولی قوی تر ، ناشی از کلسیم ، میتوانند از حمله جلوگیری کنند.
- تأثیر بر کیفیت میوه
کمبود کلسیم به ویژه برای گیاهان خاص مشکل ساز است، از آنجا که تحرک این عنصر در گیاهان محدود است، کمبود آن در برگهای جوانتر (از بین رفتن یا سوختگی) و در میوه ها (پوسیدگی انتهای شکوفه ، گودال تلخ) ظاهر می شود. که می توان توسط انواع کود کلسیم این علائم را رفع نمود.
مزایای کود کلسیم :
رفع علائم کمبود کلسیم درگیاه
جلوگیری از ایجاد پنبه ای شدن و لکه قهوه ای در میوه ها به خصوص در سیب . جلوگیری از لکه تلخی و له شدگی میوه . جلوگیری از سیاه شدن گلگاه میوه ها به خصوص در گوجه فرنگی و هندوانه . افزایش عمر انبار داری محصولات . افزایش میزان محصول .
افزایش مقاومت گیاه به سرما و بیماری ها و آفات
کود کلسیم در تغذیه گیاهان و هم در سلامت خاک نقش اساسی دارد و به صورت جامد و مایع استفاده می شود. در کنار منیزیم و گوگرد ، Ca یکی از سه ماده مغذی ثانویه است. این عناصر مانند مواد مغذی اولیه (نیتروژن ، فسفر و پتاسیم) برای رشد و سلامت گیاهان ضروری هستند.
